Rob woont sinds kort in Bloemendaal bij zijn geliefde Francisca, maar is toch vooral Amsterdammer. Gedreven door kwetsbaarheid, hoofdthema van dit gesprek. Zijn opa, David Cohen, was in de oorlog voorzitter van de Joodse Raad, die meewerkte met de Duitsers in de hoop daarmee erger te voorkomen. Zijn moeder zat in het verzet, werd opgepakt, maar op last van opa voor Westerbork uit de trein gehaald. “Ik wist niet waar de treinen uit Westerbork naar toegingen” zei hij later. Een eerste basis voor diep wortelend wantrouwen. Zijn vader was slager, maar verkocht ook koosjere varkenshaasjes. Na de oorlog waren al zijn familieleden dood, maar had hij wel 28 huizen. De relatie met hem? Stil, een zwijgende vader, eigenlijk geen vader. Wel een surrogaatvader bij een vriendje aan de overkant. Die met je moeder? Een heel erg joodse moeder, die me erg verwende, maar niet met me praatte. Ze kende de namen van 5000 afgevoerde kinderen uit haar hoofd, droomde daarvan, kwam dan ’s nachts aan mijn bed, vertelde over haar dromen, maar hield praten daarover af. Zo werd bij mij het onveilige gevoel over mensen gevoed. Hoe ben je in de politiek terecht gekomen? Ik had geneeskunde gestudeerd. Ik wilde mensen beter maken. Was huisarts geworden. Ik schreef columns in De Volkskrant en in Trouw over wat er allemaal beter moest in dit land. Toen vroeg Schelto Patijn me lid te worden van de Tweede Kamer voor de PvdA. Wim Kok zei dat ik mijn verantwoordelijkheid moest nemen. Ik dacht daar iets te kunnen doen voor de mensen in achterstandswijken, die twintig jaar langer ziek zijn dan anderen en zeven jaar korter leven. Iets meer dan pillen voorschrijven. Maar zo bleek het niet te werken. Misschien merk je na acht jaar enig effect van besluiten daar. Maar mijn moeder zei wel: “Ik ben nu niet meer de dochter van, ik ben nu de moeder van”. Ik was dus het jongetje, dat alles goed moest maken. Toen kwam het rapport over de Bijlmerramp. Ja, ik stemde als enige PvdA-er voor moties van afkeuring tegen de ministers Jorritsma en Borst. Dat kon natuurlijk niet. Melkert zei: “We hebben jou altijd gesteund en nu laat je ons in de steek.” Alleen op het strand dacht ik: “Ik zet nooit meer een stap in de politiek”. Maar acht weken later werd ik raadslid in Amsterdam en wethouder. De lokale politiek is zinvol, de regionale ook nog wel. Daar worden besluiten ook uitgevoerd. De Provinciale Staten en de landelijke politiek kun je beter afschaffen. Die zijn een vorm van verborgen werkloosheid. Waarom ging het in Amsterdam mis? Ik vond dat ik onkwetsbaar was. Ik had het over kut-Marokkanen, ik ging naar de hoeren, vertelde dat ook. De fractie zegde het vertrouwen in mij op. Men vond mij een naar mens geworden. Als ik nu in 2018 terug kijk, ken ik die man uit 2004 niet meer. Ik was mezelf volkomen kwijt. Je bent wel huisarts gebleven. Ja, de mensen bleven komen, met hele verhalen. “We weten nu wat voor kutleven jij hebt, nu kunnen we alles vertellen”. Maar ze wilden vooral weten hoe het nu met mij was. Ik vond dat geweldig. Van de 2500 patiënten zijn er maar twee weggelopen. Vragen uit de zaal: Abel Herzberg heeft je grootvader toch verdedigd? Ja, vele anderen ook. Leon de Winter zei het zo: “Wie zijn wij om nu te oordelen? Wat zouden wij gedaan hebben als men dreigde je familie te vermoorden?” We hebben nu zoveel oordelen over elkaar, over allerlei mensen uit het verleden. Ik heb daar een bloedhekel aan.

'Mijn roeping? Een goed mens te zijn' Rob Oudkerk in Dorpskerk Bloemendaal

Heeft de sociale democratie zich niet te veel op materiële verheffing gericht, te weinig op geestelijke? De PvdA was nodig om een einde te maken aan te grote financiële ongelijkheid. Nu is er behoefte aan een andere verheffing. Bijvoorbeeld aan scholen, waar kinderen in een liefdevolle omgeving tussen hun 14e en hun 18e jaar leren leven en spelen. Daarna kunnen ze voluit gaan leren. ‘Leven en spelen’ gaat een vak worden, gezinnen bieden dat niet meer. Je boodschap? Durf kwetsbaar te zijn, zoals Geert Dales in Het Parool, de wethouder van Amsterdam, verguisd om de aanleg van de Noord-Zuid lijn, die in plaats van 1,3 miljard 3,1 miljard gaat kosten, in een diepe depressie geraakt. Of zoals prins Claus, die ook zijn kwetsbaarheid toonde. Weet ook dat het onmogelijk is je te verdedigen als het oordeel is geveld. Maarten GAST